Turystyczna trasa znana pod nazwą Szlak Piastowski jest najstarszą tego typu trasą w Polsce. I chyba nikt nie ma wątpliwości, iż leży ona na obszarze Wielkopolski, części Kujaw i Pałuk. Jej przebieg łączy najważniejsze obiekty i zabytki naszej historii związanej z początkami państwa polskiego.

Szlak prowadzi z Poznania przez Pobiedziska, Moraczewo, Ostrów Lednicki, Gniezno, Trzemeszno, Mogilno, Strzelno, Kruszwicę, Inowrocław, Płowce, Brześć Kujawski, Włocławek oraz trasą północ-południe: Wągrowiec, Łekno, Żnin, Biskupin, Gniezno, Grzybowo, Giecz, Ląd nad Wartą, Konin do Kalisza. Wędrówka po szlaku odtwarza cykliczne przemieszczanie się władców piastowskich i ich dworów pomiędzy czterema grodami, które pełniły funkcje stołeczne.

Jako określenie trasy turystycznej nazwa Szlak Piastowski po raz pierwszy pojawiła się w 1938 roku w publikacji "Przewodnik po Wielkopolsce" autorstwa Jana Kilarskiego. Początkowo wiodła ona z Poznania przez Gniezno, Mogilno, Kruszwicę do Inowrocławia.

U podstaw stworzenia trasy wycieczkowej znanej jako Szlak Piastowski stanęła wiedza historyczna i świadomość, że to właśnie na tych terenach powstawały zręby państwowości polskiej. To na obszarach wokół Gniezna Piastowie rozpoczęli budowę swojej domeny, a w konsekwencji państwa.
Oprócz obiektów z czasów Piastów na omawianej trasie turystycznej znajdują się zabytki starsze i młodsze z kolejnych okresów historycznych. Wszystkie prezentowane obiekty świadczą, iż państwo Piastów nie jest tworem zawieszonym w historycznej próżni. Człowiek działał na tym terenie, rzeźbiąc krajobraz kulturowy na długo przed pojawieniem się tutaj Piastów. A ich spadek przejęty przez następców rozwija się do dziś.
Wzrost zainteresowania, a tym samym większy ruch turystyczny na szlaku odnotować można w latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia. Na ożywienie zainteresowania zabytkami znajdującymi się na tym terenie miały wpływ bez wątpienia przygotowania do obchodów 1000-lecia chrztu Polski, które odbyły się w roku 1966. W ramach ich realizacji prowadzono szereg spektakularnych archeologicznych badań wykopaliskowych. Z jednej strony stały się one doskonałym miejscem nauki dla ówczesnych studentów archeologii, pozwoliły na tworzenie naukowego podejścia archeologii do przedmiotu badań, dały podwaliny współczesnym badaniom wykopaliskowym. Z drugiej strony uatrakcyjniły sam szlak, odsłaniając nowe, nieznane dotąd obiekty, a dzięki zabiegom konserwatorskim i aranżacyjnym umożliwiły dostęp do najważniejszych zabytków z czasów Piastów.

Odkrywane, rekonstruowane, rewaloryzowane obiekty, nie tylko z czasów piastowskich, zaczęto chętnie oglądać zwłaszcza ze względu na ich dużą wartość historyczną dotyczącą początków Polski. Stały się także atrakcjami turystycznymi i miejscami rekreacji. Podczas prowadzonych badań dochodziło do spektakularnych odkryć, których znaczenie trudno przecenić. Pozyskane wówczas zabytki i stworzona dokumentacja są do dziś materiałem źródłowym dla rozmaitych opracowań oraz ciągłych analiz.
Już w XIX wieku teren, na którym położony jest Szlak Piastowski był miejscem licznych wizyt, odwiedzin, był tematem opracowań naukowych, a na ich kanwie powstały prace literackie, romantyczne wizje poetyckie. W tym okresie najczęściej odwiedzano okolice Poznania, Gniezna, ale także Ostrów Lednicki, Kruszwicę, jak również Strzelno czy Inowrocław.

Na obszarze, na którym przebiega Szlak Piastowski znajdują się ślady funkcjonowania człowieka od czasów schyłkowego paleolitu. Najstarsze znaleziska odkryto w okolicy Modliszewka (wieś leżąca na północ od Gniezna) - ich chronologia sięga drugiej połowy X wieku przed Chrystusem. Za jeden z ciekawszych obszarów należy uznać także rejon Leśniewa, Przyborówka, Wierzyc (tereny między Gnieznem i Poznaniem) - są to (trudne do jednoznacznego sklasyfikowania chronologicznego, na podstawie badań powierzchniowych sklasyfikowane jako pochodzące z okresu wpływów rzymskich) pozostałości dużych warsztatów hutniczo-kowalskich. Ważnym miejscem na szlaku jest ekspozycja na otwartym powietrzu w Biskupinie. Spełnia ona wieloraką funkcję. Jest doskonałym dowodem na funkcjonowanie na tym terenie ludzi na długo przed powstaniem państwa polskiego. Dzięki tej ekspozycji możliwa jest edukacja w ramach nauki postaw obywatelskich. Dodatkowo rezerwat archeologiczny w Biskupinie jest niezwykle ważnym miejscem dla świata nauki, dla edukacji historycznej, a także przykładem wykorzystania zabytków w polityce i dla celów propagandowych oraz budzenia świadomości narodowej.

W 2011 roku zawiązała się inicjatywa mająca na celu uporządkowanie obiektów na Szlaku Piastowskim - silniejsze zwrócenie uwagi na jego historyczność, na podkreślenie i zaakcentowanie tych obiektów, które rzeczywiście mają związek z Piastami, które powstały z ich bezpośredniej inicjatywy lub w okresie ich intensywniej działalności na obszarze funkcjonowania państwa Piastów - Civitas Schinesghe. Stąd też w ramach propozycji przebiegu Szlaku Piastowskiego pojawiły się nowe obiekty - takie, które dotąd nie były objęte omawianą trasą turystyczną. Sam szlak zmienił również swój kształt. Zamiast charakterystycznej ósemki, obecna koncepcja przewiduje dwie trasy: wschód-zachód (od Lubinia do Włocławka) oraz północ-południe (od Łekna do Kalisza), z punktem przecięcia w Gnieźnie. Bez wątpienia trasa taka staje się bardziej spójna, jej związek z Piastami jest zdecydowanie czytelniejszy, a jednocześnie zyskuje ona na atrakcyjności.

Obiekty kluczowe trasy pierwszej

• Poznań (zespół obiektów: Ostrów Tumski z Archikatedrą, Interaktywne Centrum Historii Ostrowa Tumskiego, Kościół św. Jana Jerozolimskiego na Komandorii, Muzeum Archeologiczne, Zamek Królewski, multimedialna makieta grodu poznańskiego, tematyczna trasa miejska w ramach oferty szlaku - Trakt Królewsko - Cesarski),
• Pobiedziska (Skansen Miniatur Szlaku Piastowskiego),
• Ostrów Lednicki (zespół obiektów: grodzisko, tzw. Mały Skansen z ekspozycją, ekspozycja przy biurach muzeum, zalecane wprowadzenie tematycznej oferty kulinarnej),
• Gniezno (zespół obiektów: Archikatedra, Muzeum i Archiwum Archidiecezjalne, Muzeum Początków Państwa Polskiego, Kościół Franciszkanów, zalecana dodatkowo tematyczna trasa miejska w ramach oferty szlaku, wówczas z kościołem św. Jana),
• Żnin ( Muzeum Ziemi Pałuckiej),
• Biskupin (Rezerwat Archeologiczny z muzeum i ośrodkiem archeologii eksperymentalnej),
• Trzemeszno (bazylika NMP),
• Mogilno (kościół św. Jana Apostoła i Ewangelisty z kompleksem poklasztornym),
• Strzelno (kościoły św. Prokopa i św. Trójcy),
• Inowrocław (kościół Imienia NMP tzw. Ruina),
• Kruszwica (kolegiata św. Piotra i Pawła, tzw. Mysia Wieża),
• Płowce (pomnik bitwy polsko - krzyżackiej z 1331),
• Brześć Kujawski (Pomnik Władysława Łokietka, kościół św. Stanisława),
• Włocławek (Katedra, uzupełniona ekspozycja Muzeum Historii Włocławka, zalecana tematyczna trasa miejska w ramach oferty szlaku) - obiekt końcowy szlaku.

W sumie na trasie pierwszej: 15 miejscowości z obiektami lub zespołami obiektów, 30 pojedynczych obiektów, cztery trasy miejskie lub lokalne: w Poznaniu, Gnieźnie, w zespole Strzelno - Inowrocław - Kruszwica oraz we Włocławku.

Obiekty kluczowe trasy drugiej

• Łekno (zespół stanowisk archeologicznych grodu i klasztoru cysterskiego z trasą turystyczną) - obiekt początkowy-końcowy trasy,
• Wągrowiec (klasztor pocysterski, muzeum regionalne),
• Gniezno (zespół obiektów: Archikatedra, Muzeum i Archiwum Archidiecezjalne, Muzeum Początków Państwa Polskiego, Kościół Franciszkanów, zalecana dodatkowo tematyczna trasa miejska w ramach oferty szlaku, wówczas z kościołem św. Jana),
• Grzybowo (grodzisko piastowskie i muzeum),
• Giecz (zespół obiektów: rezerwat archeologiczny z muzeum, kościół św. Mikołaja),
• Ląd nad Wartą (kompleks dawnego opactwa cysterskiego),
• Konin (koniński słup milowy),
• Kalisz (zespół obiektów: Rezerwat Archeologiczny Zawodzie, Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej, katedra św. Mikołaja Biskupa, zalecana tematyczna trasa miejska w ramach oferty szlaku) - obiekt końcowy-początkowy trasy.

Razem na trasie drugiej: 8 miejscowości z obiektami lub zespołami obiektów, 17 pojedynczych obiektów, dwie trasy miejskie: w Gnieźnie i Kaliszu.

 

Powiatowe Centrum Informacji Turystycznej

 

ul. Rynek 14 62-200 Gniezno

Tel./fax. 061 428 41 00

Głównym zadaniem Powiatowego Centrum Informacji Turystycznej jest obsługa ruchu turystycznego w regionie. Wykwalifikowani pracownicy służą pomocą każdemu turyście w godzinach otwarcia biura:

od 1 maja do 30 września

poniedziałek - piątek 9:00-17:00

soboty 10:00-14:00

niedziele i święta 10:00-14:00

 

od 1 października do 30 kwietnia

poniedziałek - piątek _ 9:00-17:00

 

W biurze PCIT otrzymać można niemalże wszystkie informacje przydatne w zwiedzaniu Szlaku Piastowskiego. Pracownicy biura służą pomocą w znalezieniu miejsc noclegowych, lokali gastronomicznych i innych obiektów infrastruktury turystycznej oraz zabytków i atrakcji turystycznych. Pomogą również znaleźć najkorzystniejsze połączenia komunikacyjne.

Powiatowe Centrum Informacji Turystycznej poza rozpowszechnianiem darmowych broszur, prowadzi również sprzedaż przewodników, map, pocztówek, książek oraz specjalistycznych wydawnictw z dziedziny turystyki ze szczególnym uwzględnieniem tematyki regionalnej.

Biuro PCIT świadczy także usługi przewodnickie po wszystkich miejscowościach Szlaku Piastowskiego.

Więcej informacji o szlaku...